Құқық негіздері ⚖️

Құқық негіздері – қоғамдағы тәртіп пен заңдылықты қамтамасыз ету үшін қажет білім саласы. Бұл сабақта құқықтың мәні, құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғам туралы түсінік қалыптастырылады.

1. Құқық туралы түсінік 📜

Негізгі ойлар:\n

• Құқық дегеніміз – заңдар мен нормалардың жиынтығы. Құқық қоғамды реттейді және мемлекеттің міндеті – оны қорғау.
• 💡 Құқықтың белгісі – Заңдастырылған нормалар барлық қоғам мүшелеріне міндетті.

Сұрақ: Құқық дегеніміз не?\n Жауап: Құқық – заң, қоғамды басқаруға арналған ережелер мен нормалар жиынтығы.

Құқықтың негізгі түрлері:

• Конституция: Ең жоғарғы заң, барлық басқа заңдар соған сәйкес болуы керек.
• Кодекстер: Азаматтық кодекс, қылмыстық кодекс және т.б.
• Нормативтік актілер: Мемлекеттік органдардың қабылдаған ресми құжаттары.

2. Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам 🏛️

Құқықтық мемлекет - мемлекет, онда адам құқықтары мен бостандықтары қорғалады, барлық азаматтар заң алдында тең.

• 💡 Құқықтық мемлекет қағидаттары:
• Адам құқықтары мен бостандықтары: Заңдастырылған құқықтарды қорғау.
• Бейілдікті бөлу қағидаты: Мемлекеттік билік үш тармаққа бөлінеді (заң шығарушы, атқарушы, сот).

Азаматтық қоғам: Азаматтардың өз құқықтары мен еркіндігін жүзеге асыратын қоғамның бөлігі. \n 🏠 Азаматтық қоғамның принциптері:

• Жеке меншік құқығы: Әр азаматтың жеке мүлкі болуы.
• Жеке еркіндік пен тәуелсіздік: Әр адам өз таңдауын жасай алады.

3. Құқықтық нормалар мен мораль 🧑‍⚖️

Құқықтық нормалар – қоғамдағы тәртіп пен заңдылықты қамтамасыз ететін міндетті ережелер. 💡 Мораль - бұл адам баласының дұрыс пен бұрысты ажырататын ішкі сезімі, бірақ оны заң бұза алмайды.

Негізгі айырмашылықтар:

Құқықтық нормалар	Моральдық нормалар
Мемлекет бекітеді және қорғайды	Қоғамның ішкі талаптары, бірақ заңмен қорғалмайды
Мысал: түнде көшеде жүруге тыйым салу	Мысал: үлкендерге орын беру
Міндетті түрде орындау қажет	Ішкі жауапкершілік, заңсыз жазалау жоқ

4. Құқықтық мемлекет қағидаттары 💪

Құқықтық мемлекеттің қағидаттары:\n

• Еркіндік: Әр азамат өз тағдырын таңдай алады.
• Теңдік: Заң алдында барлығы тең.
• Тәуелсіздік: Мемлекет пен азаматтар арасындағы өзара жауапкершілік.

Еркіндік: Құқық барлық адамға еркіндік береді.\n 💡 Теңдік: Құқық барлығы үшін бірдей қолданылуы керек.\n Тәуелсіздік: Әр адам өзінің құқықтарын қорғауға құқылы.

Қорытынды

Құқықтық мемлекет құру үшін адамның құқықтары мен бостандықтары қорғалуы керек. Құқықтық нормалар қоғамды реттейді, ал моральдық нормалар жеке адамның ішкі ұстанымдары болып табылады. Азаматтық қоғамда адамдар өз құқықтарын жүзеге асырып, мемлекеттің заңдарын құрметтейді.