Конспект

🔍 Электрондар мен кванттық сандар

Электрондар – атомның химиялық және физикалық қасиеттеріне әсер ететін бөлшектер.

Атомның құрылымы үш негізгі бөліктен тұрады: ядро, электрондар және қабаттар.

Электрондардың орналасуы төрт негізгі кванттық санмен сипатталады.

🔢 Бас квант саны (n): Энергетикалық деңгейді анықтайды. Энергиясы жоғары деңгейлер үшін n мәні жоғары болады.

🔲 Орбитальдық квант саны (l): Орбитальдың пішінін сипаттайды. Орбитальдар пішіні: S – шар тәрізді P – сегіздік тәрізді D – жапырақ тәрізді F – күрделі құрылым

🔁 Магниттік квант саны (m): Орбитальдың кеңістіктегі бағытын сипаттайды.

⚙️ Спин квант саны (s): Электронның өз осінен айналу бағыты. Электронның спині екі бағытта болады: Сағат тілімен (+1/2) Сағат тіліне қарсы (-1/2)

〽️ Паули принципі: Бір атомда барлық кванттық сандары бірдей екі электрон бола алмайды. Сондықтан, бір орбитальда орналасқан екі электронның спиндері әртүрлі болуы керекn

⚜️ Гунд ережесі: Бірдей энергетикалық орбитальдарда орналасқан электрондар алдымен жеке-жеке орналаса отырып, спиндерін максималды қосындысына жеткенше орналастырылады

🔆 Кличковский ережесі: Электрондар төмен энергетикалық орбитальдардан жоғары энергетикалық орбитальдарға орналастырылады

🔒 Энергетикалық деңгейлер: Электрондар атомның әртүрлі қабаттарында орналасады. Әр қабатқа белгілі бір сан электрон сиятын болады.

🌍 Мысал: Натрий атомы (Na) үшінші периодта орналасқан және оның үш қабаты бар.

Валентілік

🔢 Валентілік – атомның басқа атомдармен химиялық байланыстар түзу қабілеті. Мысалы: Фосфор – валенттілігі 5 Хлор – валенттілігі 1

⚡ Тұрақты валентілік: Сутек – 1 Литий – 1 Магний – 2 Фтор – 1

🔄 Айнымалы валентілік: Күкірт – 2, 4, 6 Азот – 1-ден 5-ке дейін Хлор – 1, 3, 5, 7

🌍 Фосфор (P): Валенттілігі 3 және 5 болуы мүмкін, себебі оның конфигурациясында жұптаспаған электрондар бар.

🌟 Хлор (Cl): Валенттілігі 1, 3, 5, 7 болуы мүмкін. Оның электрондық конфигурациясында жұптаспаған электрондар қосымша валенттілікті құра алады.