Сергек болу және емтиханға дайындық
Ағзаның әлсіздігі әдеттегі істерді орындауды қиындатады: зейінді шоғырландыру қиынға соғады, алынған ақпарат тез ұмытылады, дене үнемі ұйықтауға ұмтылумен күреседі. Әсіресе емтиханға дайындық кезінде ұйқы қанбай, күні бойы шаршаңқы күйде жүруің мүмкін. Оған көктемнің әсері де қосылады. Ал кейде күні бойы сергек болу өте маңызды болып жатады. Емтихан жақындаған сайын сабақты көп оқып, үзіліссіз дайындалуға тура келеді. Ондайда ағзаны қалай сергек ұстауға болады? Ұйқышылдық және әлсіздікпен қалай күресеміз?
1. Ұйқышылдықпен және әлсіздікпен күресудің әдістері
- Бөлмені жиі желдет және ауа ылғалдандырғышын пайдалану Таза ауа ағыны күш беріп, мидың жұмысын белсендіреді. Құрғақ ауа қалыпты тыныс алуға кедергі келтіреді, нәтижесінде оттегінің деңгейі төмендейді. Сондықтан ауаны ылғалдандыру өте маңызды.
- Бетті салқын сумен жиі жу, қолыңнан келсе, салқын душ қабылда Салқын судың ағзаны сергітетін, энергияны арттыратын әсері бар. Таңертең салқын душ қабылдау күні бойы сергек жүруге көмектеседі.
- Жеңіл жаттығулар жаса, ағзаны ояту үшін жиі қимылда 5-10 минуттық жеңіл гимнастика (созылу, денені ширату жаттығулары) ағзаңды сергітеді. Отырып көп оқыған соң, орныңнан тұрып, шағын серуен жасап немесе бөлмеде аздап жүріп қайт.
- Құлағың мен алақаныңды ысқыла Құлақ пен алақандағы көптеген биологиялық белсенді нүктелердің ынталануы ағзаны оятады, қан айналымын жақсартады.
- Бас массажын жаса, шашыңды жиі-жиі тара Бас терісіндегі қан айналымын жақсарту арқылы мидың оттегімен қамтамасыз етілуі артады. Ой жұмысына көп күш салғанда мұндай массаж қысқа уақытта сергітуге көмектеседі.
- Кофе немесе ащы шоколад же (шамадан тыс емес!) Кофеин жүйке жүйесін ынталандырады, сергек жүруге жәрдемдеседі. Ащы шоколад құрамындағы теобромин де ұқсас әсер береді.
Бұл әдістерді сабақта да, үйде де қолдануға болады. Дегенмен, ағзаны үнемі «стрессте» ұстау зиян. Күйзелісті азайтып, миға демалу да өте маңызды.
Қосымша кеңестер
Ұйқыға көңіл бөл. Түнде 7-8 сағат ұйықтап алуға тырыс. Ұйқы қанық болғанда ғана ми ақпаратты қабылдауға және есте сақтауға дайын болады. Егер күндіз еркін уақыт пайда болса, 20-30 минуттық қысқа ұйқы (power nap) күш-қуатты қалпына келтіруге көмектеседі.
Күн тәртібін дұрыс ұйымдастыр. Оқу мен демалыс уақытын бөліп жоспарла. Әр 1-1,5 сағат оқудан кейін 5-10 минуттық үзіліс жасауға тырыс. Үзілісте көзді жұмып, бөлмені желдетіп немесе жеңіл жаттығулар жасап демалуға болады.
Су ішуді ұмытпа. Ми мен дененің дұрыс жұмыс істеуі үшін су маңызды. Күніне кем дегенде 1,5-2 литр су ішуге тырыс (шай мен кофені қоса есептемегенде).
Тамақтану тәртібіне мән бер. Дұрыс тамақтану – сергектіктің кепілі. Аса майлы немесе тәтті тағамдардан көп мөлшерде бас тарт. Жеміс-жидек, көкөніс, жаңғақ, балық сияқты жеңіл әрі пайдалы тағамдарды көбірек же.
Көзді демалт. Экран алдында (телефон, компьютер) көп уақыт өткізсең, көзің тез шаршайды. Әр жарты сағат сайын көзге арнайы жаттығулар жаса немесе алыстағы бір нүктеге біраз қарап, көз бұлшықеттерін босаңсыт.
Стресті басқар. Сабақты бір күндік жоспар бойынша оқы, бәрін бірден меңгеруге тырыспа. Демалыс күндері таза ауада серуендеп, достарыңмен сөйлесіп, сүйікті істеріңмен айналыс.
Миға демалыс бер. Маңызды деректерді оқыған соң, қабылдаған ақпаратыңды ой елегінен өткізу үшін қысқа үзіліс ал. Ертеңгі емтихан немесе бақылау жұмысы туралы қатты уайымдасаң, тиімді оқу мен дұрыс демалыстың маңызын ұмытпа.
Есіңізде болсын: ағзаны тыңдап, денсаулықты бірінші орынға қойған өте маңызды. Сеніміңізге сызат түсірмей, демалып та үлгерсеңіз, емтиханда максималды нәтиже көрсетесіз!
